tel. 690 519 875

Kancelaria Radcy Prawnego

Jarosław Baraniak

• Zapłata wynagrodzenia za korzystanie z kapitału - argumentacja banku

Bank swoje stanowisko argumentował w ten sposób, iż jego zdaniem nierozliczenie się z korzyści, które konsument osiągnął w wyniku korzystania z kapitału, stanowi bezpodstawne wzbogacenie się konsumentów kosztem banku. Bank wystosował więc roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia opierając się na założeniu, że zgodnie z regułami prawa cywilnego wszelkie świadczenia dokonane bezpodstawnie powinny być zwrócone. Takie rozumowanie pomija jednak kluczowy aspekt, jakim jest fakt, że to bank stworzył i wprowadził do obrotu umowy niespełniające podstawowych wymogów ustawowych i zawierające zapisy niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Strona konsumencka reprezentowana przez naszą kancelarię w toku procesu w sposób zdecydowany i zgodny z orzecznictwem TSUE podnosiła, że podmiot profesjonalny, w tym przypadku bank, nie powinien czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji, której źródłem jest jego własne działanie bezprawne. Kwoty, które bank próbował odzyskać, powstały na skutek naruszenia praw konsumentów tym samym nie można było ich uznać za należne. Taka linia obrony odniosła pozytywny skutek i sąd przychylił się do stanowiska strony pozwanej tj. kredytobiorców.

• Rozstrzygnięcie sądu

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi w swoim uzasadnieniu wskazał:

• przyznanie bankowi jakiegokolwiek wynagrodzenia w przypadku nieważności umowy kredytu prowadziłoby niejako do jej reaktywowania, a nadto całkowicie niweczyłoby główny cel Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku. Bezwzględna nieważność umowy kredytowej – stanowi sankcję za naruszenie równowagi kontraktowej stron i wprowadzenie do wzorca umowy zapisów stojących w sprzeczności z podstawowymi wymogami ustawowymi. Jest to jeden z zasadniczych i nadrzędnych wniosków wypływających z interpretacji treści przywołanej dyrektywy Rady UE 93/13/EWG, zwłaszcza zaś jej art. 7. Nie można bowiem mówić o pełnej ochronie konsumenta przed sprzecznym z prawem działaniem przedsiębiorcy, jeśli co prawda umowa o takich cechach utraci moc, ale jednak w jej miejsce wejdzie inne odszkodowanie płatne na rzecz profesjonalisty, które może okazać się zbliżone do zakwestionowanych warunków umowy. Co więcej jako bardzo wątpliwą należy ocenić zgodność takiego odszkodowania z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.) – gdy weźmie się pod uwagę przyczyny stwierdzenia nieważności umowy kredytowej. Tym samym Sąd orzekający w pełni podziela rozważania zawarte między innymi w uzasadnieniu orzeczenia wydanego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie o sygnaturze akt I ACa 635/19, czy też uzasadnieniu orzeczenia wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt XXV C 1669/16. Podobne stanowisko co do słuszności i zasadności roszczeń banków dotyczących odszkodowania za korzystanie z udostępnionego kapitału, w wykonaniu umowy uznanej za nieważną, wyrażały także takie instytucje, których spektrum działania nakierunkowane jest na ochronę praw konsumentów jak UOKiK czy Rzecznik Praw Obywatelskich. W opinii z dnia 16 lutego 2023 roku w sprawie C-520/21Rzecznik generalny TSUE wyraził swój pogląd, że przedsiębiorca nie może czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji powstałej na skutek własnego bezprawnego działania. Ponadto bank nie byłby zniechęcony do stosowania nieuczciwych warunków w umowach kredytu zawieranych z konsumentami, jeżeli – pomimo uznania tych umów za nieważne – mógłby pobierać od konsumentów rynkowe wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kredytu. W takiej sytuacji mogłoby się nawet okazać, że narzucanie klientom nieuczciwych warunków byłoby dla banku opłacalne. Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd oddalił powództwo główne jako bezzasadne.

Warto zauważyć, iż sąd tym samym, w całej rozciągłości zgodził się z argumentacją kancelarii w zakresie przypisania działaniom powoda charakteru zastępczego rozwiązania dla wadliwej umowy kredytu. Sąd wskazał, iż ta argumentacja jest trafna i słuszna, ponieważ takie czynności pozostają sprzeczne z wiążącą sądy powszechne wykładnią art. 6 Dyrektywy 93/13 TS UE w wyroku z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie (...) przeciwko J. C. (sygn. C 618/10) oraz w wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawach połączonych, sygn. C-154/15, C-307/15 i C-308/15. W świetle tych orzeczeń z art. 6 ust. 1 wynika, że sądy krajowe są zobowiązane wyłącznie do zaniechania stosowania nieuczciwego warunku umownego, aby nie wywierał on obligatoryjnych skutków wobec konsumenta, przy czym nie są one uprawnione do zmiany jego treści.  

• Znaczenie profesjonalnej pomocy prawnej

Podsumowując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż wykluczonym jest, aby bank w osobnym procesie żądał zastąpienia nieważnej umowy innym stosunkiem prawnym i uzyskiwał z niego korzyść. Wydany przez Sąd Rejonowy w Łodzi wyrok stanowi dobrą wiadomość dla konsumentów w sprawach dotyczących kredytów frankowych. Wskazuje on na możliwość skutecznego dochodzenia swoich praw przed sądami i potwierdza, że instytucje bankowe nie mogą bezkarnie naruszać praw konsumentów. Rozstrzygnięcie w sprawie rozliczeń stron po unieważnieniu umowy kredytu frankowego dowodzi, że konsumenci mają nie tylko prawo, ale i realne możliwości obrony swoich interesów przed nieetycznymi praktykami instytucji bankowych. W sytuacji, gdy pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości, niezwykle istotne jest skorzystanie z pomocy prawnika, który przyjmie najskuteczniejszą linię obrony przed niesłusznie wystosowanymi roszczeniami banku. 

Realia dzisiejszego rynku bankowości stawiają przed konsumentami wiele wyzwań, szczególnie w obszarze kredytów frankowych. Skomplikowane sprawy prawne związane z unieważnianiem umów kredytu frankowego i ich rozliczeniami z bankiem mogą być niezrozumiałe dla przeciętnego konsumenta. Dlatego nasza kancelaria prawnicza z doświadczonym zespołem w jednej z ostatnich spraw prowadziła skuteczną linię obrony kredytobiorców w sporze z bankiem. W wygranej sprawie to bank wszczął postępowanie domagając się ostatecznego rozliczenia unieważnionej umowy kredytu frankowego. W pozwie instytucja bankowa rościła sobie prawo do zapłaty na jej rzecz wynagrodzenia za korzystanie z kapitału przez kredytobiorców. Innymi słowy, Bank uważał, że w związku z tym, że do czasu unieważnienia umowy kredytu frankowego kredytobiorcy dysponowali kwotą kredytu, stronie profesjonalnej należy się zwrot w ten sposób uzyskanej korzyści.

Wygrana sprawa jasno pokazuje jak kluczowa jest pomoc doświadczonego radcy prawnego w procesie sądowym. Każda osoba będąca stroną sporu o podobnym charakterze powinna skorzystać z usług specjalisty, który posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie. Nasza kancelaria prawnicza oferuje takie wsparcie i zachęca do skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.

• Opinia Rzecznika Praw Obywatelskich

Warto również zauważyć, iż w tym zakresie Rzecznik Praw Obywatelskich w dniu 12 grudnia 2019 r., wydał stanowisko korzystne dla frankowiczów. RPO w oparciu o prawo europejskie i polskie wywodzi, że w tej sytuacji, po unieważnieniu umowy przez sąd, kredytobiorca powinien zwrócić bankowi otrzymaną od niego kwotę kapitału, a zatem bez odsetek i kosztów dodatkowych, bank zaś powinien zwrócić kredytobiorcy wszelkie wpłacone przez niego raty kredytowe i inne opłaty oraz składki. RPO wydał takie stanowisko w sprawie sądowej państwa Dziubaków, których sprawa przeciwko Raiffeisenowi (żądają unieważnienia umowy) toczy się przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Została odroczona do 3 stycznia, wniosek o odroczenie złożyła pełnomocniczka RPO, który chciał wyrazić swoje stanowisko w tej sprawie. Roszczenia, których podniesienie zasygnalizował bank po ewentualnym unieważnieniu umowy (roszczenie o zwrot kwoty kapitału kredytu, w trybie określonym przez bank, o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału przez 11 lat, żądanie zapłaty odsetek czy roszczenie o zwrot nieruchomości na zasadach surogacji) nie tylko nie znajdują racjonalnych podstaw w przepisach prawa polskiego, ale są bezwzględnie sprzeczne z ratio legis Dyrektywy 93/13.

Podane dane osobowe przetwarzane będą w celu i w zakresie niezbędnym do udzielenia odpowiedzi na przesłaną wiadomość. Podstawą prawną przetwarzania danych osobowych jest art. 6 ust. 1 lit. f RODO, tj. prawnie uzasadniony interes administratora w postaci kontaktu z użytkownikami strony. Udostępnienie danych jest dobrowolne, jednakże jest ono niezbędne do udzielenia odpowiedzi na pytanie. 

+48 690 519 875

Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Baraniak Łódź

adres:

ul. Północna 37 lok. 2 
91 - 425 Łódź

e-mail:

poczta@kancelariabaraniak.pl