tel. 690 519 875

Kancelaria Radcy Prawnego

Jarosław Baraniak

Czego dotyczył wyrok TSUE?

Wyrok TSUE w sprawie C‑19/20 dotyczy pytań złożonych w trybie prejudycjalnym, przez Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny, w związku z prowadzonym postępowaniem sądowym. W 2008 r. I.W. i R.W zawarli, jako konsumenci, umowę kredytu hipotecznego z poprzednikiem prawnym Banku BPH na okres 360 miesięcy (30 lat). Umowa ta dotyczyła kredytu, którego wartość była wyrażona w złotych polskich (PLN), ale indeksowana do waluty obcej, a konkretnie do franka szwajcarskiego (CHF).

Z wyjaśnień przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że kredytobiorcy ci zostali poinformowani o fakcie, że kurs wymiany franka szwajcarskiego może wzrastać, co wpłynie na wysokość rat miesięcznych spłaty kredytu.  W dniu 7 marca 2011 r. strony podpisały aneks do tej umowy kredytu (zwany dalej „aneksem”), który zawierał, po pierwsze, postanowienia opisujące sposób wyliczenia marży Banku BPH. Po drugie, aneks ten przewidywał, że kredytobiorcy będą odtąd uprawnieni do spłaty kredytu w wybranej przez siebie walucie indeksacji, czyli franku szwajcarskim, w którą mogą zaopatrywać się również na wolnym rynku.

Zawarcie aneksu do umowy kredytowej, a pozwanie banku

Pierwsze pytanie dotyczyło wątpliwości czy sąd krajowy ma obowiązek stwierdzenia nieuczciwości warunku umowy zawartej z konsumentem także wówczas, gdy w dacie orzekania na skutek dokonanej przez strony w formie aneksu zmiany treści umowy warunek został zmieniony bądź usunięty. Ten punkt orzeczenia jest bardzo ważny dla osób, które zawarły z bankiem aneks do umowy kredytowej. W takich sytuacjach Bank podnosiły zarzut, iż aneks w pewnym sensie uzdrawiał wadliwą umowę, gdyż bank na skutek podpisania aneksu bank tracił swobodę w ustalaniu kursu, a klient miał możliwość samodzielnego wyliczenia wysokości dokonywanych spłat.

TSUE wyjaśnił, że konsument mimo to nadal może powoływać się na nieważność postanowień chyba, że posiadał pełną świadomość tego, że postanowienia zmieniane aneksem miały charakter niedozwolony. Musimy mieć na uwadze, że aneksy najczęściej były podpisywane w 2011 roku, kiedy praktycznie nikt nie miał jeszcze wiedzy na temat wadliwości postanowień. Będzie niezwykle ciężko bankowi udowodnić, że klient podpisywał aneks w tamtym okresie, ze świadomość niewiążącego charakteru danego postanowienia.  

Kolejne pytania kierowane do TSUE

2)      Czy sąd krajowy ma możliwość stwierdzenia nieuczciwości tylko niektórych elementów warunku umownego dotyczącego ustalanego przez bank kursu wymiany waluty, do której indeksowany jest udzielony konsumentowi kredyt (tak jak w postępowaniu głównym), tj. przez eliminację zapisu dotyczącego ustalanej jednostronnie i w niejasny sposób marży banku będącej składową kursu wymiany, a pozostawienie jednoznacznego postanowienia odnoszącego się do średniego kursu banku centralnego (Narodowego Banku Polskiego), co nie rodzi potrzeby zastąpienia wyeliminowanej treści jakimkolwiek przepisem prawa, a skutkować będzie przywróceniem rzeczywistej równowagi pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, choć zmieni istotę zapisu dotyczącego spełnienia świadczenia przez konsumenta, z korzyścią dla niego?

3)      Czy w sytuacji wprowadzenia przez ustawodawcę krajowego środków zapewniających zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków umownych, w tym przypadku ustawy antyspreadowej z 2011 r. interes publiczny sprzeciwia się stwierdzeniu nieuczciwości tylko niektórych elementów warunku umownego w sposób opisany w pytaniu drugim?

4)      Czy brak obowiązywania umowy, o którym mowa w art. 6 ust. 1 dyrektywy […] 93/13 […], stanowiący rezultat wyłączenia nieuczciwych warunków umownych, określonych w art. 2 lit. a) w związku z art. 3 [rzeczonej] dyrektywy, należy rozumieć w ten sposób, że jest to sankcja, która może nastąpić jako rezultat konstytutywnego orzeczenia sądu wydanego na wyraźne żądanie konsumenta, z konsekwencjami od momentu zawarcia umowy, tj. ex tunc, a roszczenia restytucyjne konsumenta i przedsiębiorcy stają się wymagalne wraz z uprawomocnieniem się wyroku?

5)      Czy art. 6 ust. 1 dyrektywy […] 93/13 […] w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2010 r. (Dz.U. 2010, C 83, s. 389) należy rozumieć w ten sposób, że nakłada on na sąd krajowy obowiązek informowania konsumenta, który zgłosił żądanie stwierdzenia nieważności umowy w związku z eliminacją warunków nieuczciwych, o skutkach prawnych takiego rozstrzygnięcia, w tym także o możliwych roszczeniach restytucyjnych przedsiębiorcy (banku), nawet nie zgłoszonych w danym postępowaniu, a także takich, których zasadność nie jest jednoznacznie przesądzona, nawet w sytuacji, gdy konsument jest reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika?”.

Odpowiedzi na pytania

Odpowiedzi na pozostałe pytania znajdują się tutaj. Dokładna analiza kolejnych odpowiedzi zostanie przedstawiona w kolejnych wpisach.

• Jednocześnie przypominamy, iż kancelaria zajmuje się sprawami frankowiczów. Prześlij swoją umowę kredytu na dedykowany adres mailowy - franki@kancelariabaraniak.pl. Dokonamy bezpłatnej analizy Twojej umowy.  

Podane dane osobowe przetwarzane będą w celu i w zakresie niezbędnym do udzielenia odpowiedzi na przesłaną wiadomość. Podstawą prawną przetwarzania danych osobowych jest art. 6 ust. 1 lit. f RODO, tj. prawnie uzasadniony interes administratora w postaci kontaktu z użytkownikami strony. Udostępnienie danych jest dobrowolne, jednakże jest ono niezbędne do udzielenia odpowiedzi na pytanie. 

+48 690 519 875

Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Baraniak Łódź

adres:

ul. Narutowicza 18/7U
90 - 135 Łódź

e-mail:

poczta@kancelariabaraniak.pl